شهر مقدس قم به دلیل اهمیت و ویژگی‌هایی که در ابعاد ملی، بین‌المللی و دینی در داخل و عرصه جهانی داشته، همواره مورد توجه صاحب‌نظران و اقشار مختلف جامعه بوده است.
با این وجود در حوزه کالبدی و سایر پارامترهای ضروری و مورد نیاز یک شهر با این مشخصات، پیشرفت و رشد قابل قبولی نداشته است که مهم‌ترین دلیل آن را می‌توان در عدم تعریف چشم‌انداز و تدوین برنامه راهبردی-عملیاتی جامع برای این شهر جستجو کرد.
موضوعی که دکتر سقاییان نژاد در ابتدای حضور خود در رأس شهرداری قم بر آن تأکید داشت و معتقد بود «مشکلات عدیده‌ای در حوزه‌های مختلف این شهر مقدس مشاهده می‌شود که ناشی از عدم برنامه‌ریزی دقیق و نبود یک نقشه راه به عنوان سند توسعه و پیشرفت قم است.»
در همین راستا تیم مدیریتی جدید شهرداری قم تدوین سند چشم‌انداز ۱۴۱۴ شهر و سند راهبردی – عملیاتی ۱۴۰۰ شهرداری قم در دستور کار قرار داد و با بهره‌گیری از ظرفیت‌های مدیران و کارشناسان شهرداری و مشاوران توانمند کشور و نیز راهنمایی‌های مراجع عظام و علمای بزرگوار این سند را تدوین کرد و در آبان ماه ۹۵ به تصویب شورای اسلامی شهر قم رسید.
به گفته محسن رنجبر معاون برنامه‌ریزی و سرمایه انسانی شهرداری قم “حرکت به سمت شهری با محیط زیست پایدار، چشم‌نواز، ایمن، شهروند محور با منابع درآمدی پایدار” از جمله ویژگی‌های این سند است که بر اساس شاخصه‌های این شهر از جمله “خدامحوری، مرکز تولید و نشر علوم اهل‌بیت علیهم‌السلام، هویت دینی و انقلابی، جایگاه بین‌المللی، قطب زیارتی و گردشگری، الهام-بخش، الگو، هوشمند و خلاق بودن” تدوین شده است.
محسن رنجبر، تلاش‌های صورت گرفته در حوزه مدیریت شهری در دوره‌های مختلف را قابل تقدیر دانست و گفت: ما باید همیشه قدردان خدمات مدیران گذشته باشیم زیرا ما در شرایطی که آنان قرار داشتند و تصمیم‌هایی را اتخاذ کردند قرار نداشتیم و نمی‌توانیم براحتی در ارتباط با عملکرد این مدیران سخنی به میان بیاوریم.
وی با بیان اینکه ممکن است از دیدگاه ما کاستی‌هایی وجود داشته باشد، یادآور شد: هیچ کسی نمی‌تواند بگوید اگر ما در آن برهه زمانی مدیریت داشتیم بهتر از آنان عمل می‌کردیم یا نه والبته عملکرد گذشتگان همواره می تواند بعنوان تجربه موفق یا ناموفق موردتوجه قرارگیرد.
معاون برنامه‌ریزی و سرمایه انسانی شهرداری قم در ادامه به تشریح وضعیت ابتدای حضور تیم جدید مدیریت شهری در رأس شهرداری قم پرداخت و گفت: زمانی که تصدی مدیریت را در شهرداری بر عهده گرفتیم نخستین مسئله‌ای که خلاء آن به شدت احساس می‌شد، عدم وجود برنامه اجرایی بلندمدت، میان‌مدت و کوتاه‌مدت مبتنی براصول برنامه ریزی راهبردی بود.
وی با تأکید بر اینکه منظور از برنامه اجرایی مطلوب برنامه‌ای است که مورد تأیید همه ذی‌نفعان و ذی‌نفوذان باشد، گفت: چنین برنامه‌ای باید از نظر قانونی تصویب مراجع قانونی را به دنبال داشته باشد.
رنجبر نبود این برنامه راهبردی را یک ضعف اساسی در شهرداری قم در آن زمان دانست و اضافه کرد: وقتی برنامه‌ای وجود نداشته باشد، ابزارهای کنترل برنامه هم معنی و مفهوم پیدا نمی‌کند.
معاون برنامه‌ریزی و سرمایه انسانی شهرداری قم با بیان اینکه فرایندی از قبل تعریف شده در شهرداری وجود داشت که بر اساس بودجه‌ای مصوب، کارمندان نیز کار خود را انجام می‌دادند گفت: متأسفانه برنامه‌ای در خصوص اینکه این ردیف قرار است چه زیرساختی را به چه میزان به شهر اضافه کند و چه پیامدی برای شهرداشته باشد، وجود نداشت و مورد کنترل قرار نمی‌گرفت.
رنجبر به وضعیت شهرداری قم در بخش منابع انسانی اشاره و خاطرنشان کرد: در این بخش شهرداری قم نسبت به سایر کلان‌شهرها وضعیت خوبی داشت هر چند از لحاظ حقوق و دستمزد یک فضای درهم ریخته‌ای در شهرداری شاهد بودیم که بانی این قضیه شهرداری نبود.
وی با بیان اینکه در گذشته آیین‌نامه استخدامی با چارچوبی محکم برای شهرداری متصور نبود، تصریح کرد: ۹ نوع قرارداد استخدامی متفاوت برای کارکنان شهرداری قم وجود داشت که به طور طبیعی پرداخت‌ها هم متفاوت بود.
معاون برنامه‌ریزی و سرمایه انسانی شهرداری قم حقوق و دستمزد کارکنان و کارگران شهرداری را متأثر از قرارداد با یکدیگر متفاوت دانست و گفت: این مسئله موجب می‌شد انگیزه خوبی برای کار در بین کارکنان شهرداری وجود نداشته باشد.
وی بابیان اینکه پرداخت حقوق در هاله‌ای از ابهام قرار داشت و معلوم نبود که این میزان حقوق به چه میزان به عملکرد بستگی دارد یا به حضور در محل کار، تصریح کرد: بررسی‌ها نشان داد پرداخت حقوق فقط به حضور افراد در محل کار بستگی داشت و عملکرد مثبت و یا خنثی تأثیری در حقوق و مزایا ایجاد نمی‌کرد و انگیزه افراد را دچار چالش می‌کرد. لذا با طراحی و استقرار سیستم جبران خدمات اولاً عدالت در پرداخت‌ها ارتقاء یافت و در ثانی عملکرد افراد در دریافت مزایای غیر مستمر مورد لحاظ واقع گردد.
رنجبر با اشاره به وضعیت مناسب شهرداری قم به لحاظ تعداد و حجم منابع انسانی، اظهار داشت: در طی مدت اخیر اصلی‌ترین سیاست ما در حوزه برنامه ریزی منابع انسانی تمرکز بر حفظ چابکی سازمانی از طریق حداکثر بهره گیری از ظرفیت‌های موجود نیروی انسانی بوده است و کاهش ارقام مرتبط با نیروی انسانی در سال‌های اخیر در بودجه های سنواتی شاهدی بر این مدعا است. علاوه براین به موازات اتخاذ سیاست مذکور در راستای ارتقاء کیفی منابع انسانی اهتمام ویژه‌ای در راستای گسترش برنامه‌ها و دوره‌های آموزشی تخصصی در چارچوب نظام جدید آموزش کارکنان که با مشارکت دانشگاه قم تدوین شده صورت گرفت. و در همین چارچوب سرانه آموزشی کارکنان سیر افزایشی داشته است.
رنجبر اضافه کرد: در مدت اخیر به رغم محدودیت‌های موجود و چالش‌های پیش رو در حوزه خدمات رفاهی، کوشش گسترده‌ای در راستای نظام مند نمودن خدمات رفاهی از یک سو و از سوی دیگر توسعه کمی و کیفی و تنوع بخشی به این خدمات صورت گرفت. همچنین به موازات استقرار سامانه جامع منابع انسانی و الکترونیکی نمودن فرایندهای مختلف منابع انسانی، بخش عمده ای از فرایندهای اداری مرتبط با خدمات رفاهی به صورت الکترونیک در حال انجام است.
مهندس رنجبر ضمن اشاره به گسترش فعالیت‌ها در عرصه سلامت کارکنان گفت: در چند سال اخیر با بهره‌گیری از ماهیت رقابت‌های دوستانه در فعالیت های ورزشی از طریق برگزاری مسابقات ورزشی کارکنان در رشته‌های مختلف شاهد ارتقاء فعالیت های ورزشی کارکنان در راستای پیشگیری از بیماری‌ها و افزایش سلامت جسمی همکاران هستیم. همچنین با تکمیل و توسعه مجموعه ورزشی شهدای شهرداری زیرساخت مناسبی برای فعالیت های ورزشی همکاران گرامی فراهم شده است.
وی با بیان اینکه در بخش IT و در بخش زیرساختهای آن مثل بستر انتقال اطلاعات یا همان فیبر نوری قراردادی منعقد شده بود که کارها برهمان اساس انجام می‌شد، گفت: برای سایر زیرساخت‌ها همانند دیتاسنتر نیز طراحی‌هایی صورت گرفته بود اما به مرحله اجرا واردنشده بود.
رنجبر افزود: سیستم‌های نرم‌افزاری از جمله دبیرخانه و سایر سیستم‌های کمکی مانند سیستم مالی و سیستم شهرسازی نیز به‌روزرسانی نشده بود.
معاون برنامه‌ریزی و سرمایه انسانی شهرداری قم با اشاره به اقدامات تیم مدیریتی جدید شهرداری در برخورد با ضعف‌ها و کاستی‌هایی که در شهرداری وجود داشت، تصریح کرد: تیرماه سال ۹۴ بود که تیم جدید مشغول فعالیت شد و باید نخستین بودجه خود یعنی بودجه سال ۹۵ را تقدیم شورای اسلامی شهر می‌کرد و در تلاش بودیم بر اساس برنامه‌ای مدون این بودجه را تدوین کنیم.
وی افزود: در نخستین اقدام برنامه چشم‌انداز ۱۴۱۴ تدوین و با همکاری شورای اسلامی دوره چهارم، دستگاه‌های بیرونی، نخبگان و به ویژه حوزویان تدوین شد و این چشم‌انداز در ۶ گزاره اثرگذار به تصویب شورای اسلامی شهر رسید.
رنجبر با بیان اینکه این چشم‌انداز بر اساس پروتکل‌هایی که وزارت کشور داده بود مسیر خود را طی کرد و تأیید شد، ابراز داشت: بر اساس این چشم‌انداز اولین برنامه ۵ ساله برای رسیدن به چشم‌انداز ۲۰ ساله (قم ۱۴۰۰)تدوین و تا آخر سال ۹۵ این برنامه آماده شد.
وی عنوان کرد: از همان ابتدای حضور تیم جدید مدیریت شهری در شهرداری قم سیستم‌های نرم افزاری لازم برای برنامه‌وبودجه ایجاد و سیستم کنترل پروژه آماده و بکارگیری ازآن آغازشد.
معاون برنامه‌ریزی و سرمایه انسانی شهرداری قم با اشاره به آماده‌سازی سیستم ارزیابی عملکرد طراحی و ایجاد سیستم‌های کنترلی برنامه به صورت سالانه را از دیگر اقدامات صورت گرفته عنوان و تأکید کرد: سیستم بازخورد استراتژیک نیز با شاخصهای متنوع و زیرساخت محور طراحی شد و تا به عنوان مثال اگر در زمینه ایجاد معابر فعالیتی صورت می‌گرفت کنترل می‌شد که چند متر معبر تندرو و بزرگراهی ایجاد می‌شود و سرانه آن در شهر باید بر اساس اسناد بالادستی چه میزان باید باشد.
رنجبر با اشاره به جنبه‌های فرهنگی و اسلامی شهر قم، گفت: از آنجا که باید قم این فرهنگ اسلامی را تسری بدهد و شهروندان نیز از آن بهره‌مند شود، شاخصهای سرانه زیرساختهای عمرانی فرهنگی در بازخورد استراتژیک احصا وموردکنترل دقیق قرارگرفت.
وی با بیان اینکه همه شاخصهای کمی این برنامه‌ها در سال صفر خود که همان سال ۱۳۹۵ بود به گونه‌ای مشخص گردید تا درسال ۱۴۱۴ بتوان این شاخصهارا به یک وضع مطلوب رساند، تمرکز بروی تدوین برش‌های ۵ ساله برنامه بعنوان قدمهای میان مدت رابرای تحقق چشم انداز شهر الزامی دانست و یادآور شد: تلاش کردیم هر سال بخشی از مسیررسیدن به اهداف استراتژیک درقالب برنامه و بودجه سالیانه طی شود و بودجه رابصورت عملیاتی صرف تکمیل کردن سرانه‌ها کنیم.
معاون برنامه‌ریزی و سرمایه انسانی شهرداری قم با اشاره به اینکه پیش از این چنین برنامه‌هایی نبود ورقم و عدد ردیف بودجه شخصیت حقیقی پیدا می‌کرد، افزود: در حال حاضر به عنوان مثال باید سرانه فضای سبز تفرجگاهی منطقه ۳ را افزایش دهیم و به میزان خاصی برسد که برای دستیابی به این هدف زمین لازم داریم و باید قراردادی بسته شود و پارک ساخته شود که این پارک با توجه به حجم و هر مترمربع پیاده‌رویی که در آن ساخته می‌شود یا فضای سبزی که ایجاد می‌شود بودجه مرتبط با این ردیف را تعیین می‌کند.
وی با بیان اینکه این سیستم‌ها فراهم شده و به صورت ماهانه در جلسات کمیته راهبردی ستاد و مناطق موردکنترل قرار می‌گیرد، تصریح کرد: شاخصهای عملکردی در سه سطح راهبردی، وظیفه‌ای و عملیاتی نیز عملکرد سازمان را در سیستم ارزیابی عملکرد به صورت ماه به ماه کنترل می‌کنند.
رنجبر اضافه کرد: آمار و اطلاعاتی که برای شهر وجود دارد نیز به صورت ماهیانه رصد می‌شود وماهیانه مشخص می‌شود که این زیرساخت‌ها به چه میزان تغییر پیدا کرده اند.
وی با اشاره به اقدامات تیم مدیریت شهری برای اصلاح وضعیت قرارداد کارکنان و حقوق و دستمزدها، گفت: بر اساس قانون ما نمی‌توانستیم در قراردادها دست ببریم به همین دلیل پرداخت کارکنان را در قالب سیستم جبران خدمت اصلاح کردیم.
معاون برنامه‌ریزی و سرمایه انسانی شهرداری قم با بیان اینکه سیستم جبران خدمت، حقوق و مزایای کارکنان را در سطوح مختلف شهرداری متعادل کرده و سپس به عملکرد گره زده است، گفت: زمانی که ارزیابی عملکرد یک واحد به ۱۰۰ برسد تمام سهم جبران خدمت را دریافت می‌کند و اگر ۸۰ درصد می‌شد نیز به همین میزان دریافت می نماید.
وی اضافه کرد: بر اساس سیستم جبران خدمت، مزایایی به کارکنان پرداخت می‌شود به شرطی که به اهداف تعیین شده برسند و بر اساس رسیدن به اهداف مزایا به کارکنان پرداخت می‌شود.
رنجبر با بیان اینکه این اقدام موجب بالا رفتن مشارکت کارکنان در رسیدن به اهداف گردیده یادآور شد: در فرایندهای کاری نیز سعی شد بازنگری صورت گیرد و بر اساس همان ساختار جدید که ساختار شهرداری برای رسیدن به برنامه قم ۱۴۰۰ طراحی شده بود این فرایندهای داخلی به نوعی طراحی شود که هم چابک باشد و هم قابلیت الکترونیکی شدن را داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه در نهایت ساختار فناوری ارتباطات و اطلاعات شهرداری (ICT) به سطحی از عملکرد رسید که یک ماهیت سازمانی پیدا کرد، خاطرنشان کرد: سازمان فاوا شهرداری نیز بنیان نهاده شد و اساس‌نامه‌ای برای آن طراحی شد که به تصویب مراجع قانونی رسید.
رنجبر با اشاره به تعاملی شدن پرتال شهرداری قم اظهار کرد: زیرساختهای ارتباطی با مردم همانندشبکه الکترونیکی خدمات هوشمند(شاخه) در این پرتال ایجاد وسامانه قمیارنیز برای ارائه خدمات الکترونیکی آماده شد.
معاون برنامه‌ریزی و سرمایه انسانی شهرداری قم با تأکید بر اینکه تعدادی از خدماتی که مردم از شهرداری انتظار دارند دربرنامه تحت موبایل(اپلیکیشن) قمیار در دسترس است، اضافه کرد: برنامه منسجمی برای شهر هوشمند قم تعریف شده که در حال اجرایی شدن گام به گام می باشد.
وی بیان داشت: در هر فضایی که امکان استفاده ازخدمات الکترونیک وجود دارد برنامه‌ریزی برای ورود به آن انجام شده و اقدامات مربوطه عملیاتی خواهد شد، نمونه عملیاتی آن را ایجاد سیستم قمکارت و پرداخت پول با استفاده از سامانه QR کد برای سامانه‌های حمل و نقل عمومی اعم از اتوبوس و تاکسی عنوان کردو به آغاز عملیات اجرایی افزایش سرعت تبادل اطلاعات الکترونیک بین نقاط مختلف شهر تا ۴۰ برابر با مشارکت وسرمایه‌گذاری بیش از ۱۰۰۰۰ میلیاردریالی بخش خصوصی بعنوان ارتقا زیرساختهای ایجاد شهر هوشمند در قم اشاره نمود.
وی با اشاره به برنامه‌های آینده معاونت برنامه‌ریزی و سرمایه انسانی شهرداری قم گفت: برنامه‌ها میان مدت ۵ساله بر اساس رسیدن به چشم‌انداز۲۰ ساله تدوین شده است که سال آینده برنامه ۵ سال اول (قم ۱۴۰۰) به پایان می‌رسد و از هم‌اکنون طراحی برنامه ۵ ساله دوم در گام ۱۴۰۴ (قم ۱۴۰۴)کلید خورده است.
رنجبر با بیان اینکه ساختار تدوین برنامه‌ها آماده و ابلاغ‌های آن انجام شده است، خاطرنشان کرد: در حال حاضر در مرحله تهیه روش‌های تهیه و تدوین برنامه هستیم تا مشارکت بیشتری نسبت به برنامه اول هم در آن فراهم کنیم.
وی شاخص‌ترین پروژه را در طول این مدت تغییر فرهنگ کاری شهرداری قم دانست و افزود: برنامه محور شدن قسمت‌های مختلف و پاسخگو بودن به همراه تعهد در اجرای برنامه از شاخص‌ترین برنامه‌های شهرداری قم در ۵ سال گذشته بوده است.